Amasya ili merkezi Herşena Dağı üzerinde yer alan Amasya Kalesi, Harşena Kalesi olarak da bilinir. Denizden yaklaşık 700 metre yüksekliktedir. Kalenin kim tarafından ve ne zaman yapıldığı tam olarak bilinmemekle beraber bazı kaynaklarda Pontus Kralı Mithridates, bazı kaynaklarda ise Kumandan Karsan veya Harsana’nın yaptırdığı belirtilir.
Amasya Kalesi Tarihi
Tarih boyunca bir çok kez el değiştiren Amasya Kalesi ve bu el değiştirme sırasındaki mücadelerler sırasında tahrip edilip onarılmıştır. Persleri, Romalılar, Pontuslar, Bizanslılar gibi medeniyetlerin mücadelelerine sahne olan kale son olara 1075 yılında Osmanlılar tarafından fethedilmiş ve büyük bir onarımdan geçirilmiştir. 1800’lü yılların sonlarına doğru kale askeri önemini yitirmiştir. Ancak kalenin bulunuğu nokta Amasya ilinin geniş yelpazede en güzel ve net olarak görebileceği bir noktadır.
Tepede bulunan ana kale kesme taştan yapılmışken duvarları ise moloz taşlardan yapılmıştır. Kale içerisinde Osmanlı Hamamı Kalıntıları, sarnıçlar, su depoları, ayrıca kayaya oyulmuş Pontus Kral Mezarları bulunur.
Kale 3 bölümden oluşur. Bu bölümler İçeriye şehir, kızlar sarayı, yukarı kale olarak adlandırılır. İçeriye şehir (Hatuniye Mahallesi) bölümünde bulunan sur duvarları üzeride Amasya Evleri, Hamamlar ve camiler inşa edilmiştir. Kızlar sarayı demiryolu ile İçeri şehir’den ayrılmıştır.
Timur’dan kaçan Osmanlı Şehzadesi I.Mehmet Çelebi, bu kaleye sığınmıştır.Kalenin “Belkıs”, “Saray”, “Maydonos”ve “Meydan” adlarında dört kapısı, kale içinde “Cilanbolu” adlı bir su kuyusu, sarnıcı ve zindanları bulunmaktadır. Kaleden 70 m. aşağıda Yeşilırmak Nehri’ne ve kral mezarlarına kadar uzanan M.Ö.3. yüzyıla ait merdivenli bir yeraltı yolu ile burç ve cami kalıntıları görülmeye değer niteliktedir. Kalenin güney eteğinde Osmanlılar tarafından kullanılmış olan Kızlar Sarayı’na ait kalıntılar ile yamaçlarda yerden 20-25 m. yükseklikte düz bir duvar halinde kalker kayalara oyulmuş olan M.Ö.3. yüzyıla ait irili ufaklı 18 adet kaya mezarı bulunmaktadır.

Amasya Kalesine Nasıl Gidilir?
Amasya kalesi şehir merkezinin neredeyse her noktasından görünmesine rağmen kaleye çıkan yolu bulmak için biraz dolanmak gerekiyor. Bu noktada bir navigasyon cihazı kullanmanız gerekebilir. Kaleye çıkmak için İhsaniye Mahallesi içerisinden Kale Yolu’na girmelisiniz. Kaleye yönlendirilen tabelalar Harşena Kalesi olarak adlandırılmıştır.
Rotanızda Amasya varsa Amasya sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.