Aynalı Mağara Hakkında Bilgi, Tarihi, Aynalı Mağara Efsanesi

Amasya’da gezilecek yerlerden biri olan Aynalı Mağara, Amasya Vadisi’nin en önemli ve en ünlü mağarasıdır. Amasya Vadisi’nin en önemli mağarası olan Aynalı Mağara, oldukça büyük boyutlarda blok bir kaya parçasının oyulması sonucunda oluşturulmuştur. Mağaranın yüksekliği, 10-15 metre kadardır. Aynalı Mağara‘nın dış cephesinden bakıldığında, oldukça usta bir taş işçiliği göze çarpmaktadır. Tamamı parlatılan mağaranın adı, Güneş ışınları vurduğu zaman mağaranın cephesinin ayna gibi parlamasından gelmektedir. Mağaranın mezar odası olarak değil, yerleşim ve ibadet yeri olarak hazırlandığı düşünülmektedir. Mağaranın içinin oldukça geniş olması, mağara duvarlarında yer alan renkli resimler ve mağaranın alınlığına yazılan ”Büyük Rahip Tes” yazısı bu teoriyi güçlendirmektedir.

Aynalı Mağara’nın giriş kapısının yüksekliği 4-5 metre kadardır.  Kare şeklindeki odada 11.yüzyılda Bizanslılar tarafından yapıldığı tahmin edilen renkli duvar resimleri bulunmaktadır. Tonoz kısmında altı tanesi solda, altı tanesi ise sağda olmak üzere on iki havari tasviri bulunmaktadır. Kuzey ve güney tarafından yer alan duvarlarda ise bir takım kadın ve erkek figürleri vardır. Mağaranın doğu duvarında Hz.İsa, Hz.Meryem ve Lohannes’in bulunduğu Deizziz kompozisyonu bulunmaktadır. Bir rivayete göre Hz.İsa’nın on iki havarisinden birinin Hristiyanlığı bu mağarada yaydığına inanılmaktadır. Bu açıdan bakıldığında, Aynalı Mağara’nın Hristiyanlar açısından ayrı bir önemi bulunmaktadır.

Günümüzde Amasya Belediyesi ne kadar bu tarihi dokuya gerekli önemi versede, tarihi yapı yoksunu bazı insanların mağara kapısı üzerine yazı yazmak gibi durumlar görülebilmektedir.

Dünyalar güzeli olan Güzelce Kız, bir kralın kızıdır. Güzelliği dillere destan olan bu kızı görenler dayanamaz, yıldırım çarpmış gibi kendilerinden geçerler. Bu nedenden genç kız, hep peçeli gezmekte ve kimseye yüzünü göstermemektedir.

Günlerden bir gün, kral artık zamanı gelmiştir diye düşünür. Dört bir yana haber salarak kızını evlendireceğini duyurur. Fakat bunun için kızının peçesini açıp güzelliğine dayanabilen ve onu dünya gözüyle seyredebilen birinin gelmesi gerekmektedir. Bu çağrıya kulak veren dört bucaktan şehzadeler, vezir çocukları, dünya zenginleri, yiğitler, bilginler kısacası gençliğine ve bilek gücüne güvenenler Amasya’ya yol almıştır.

Amasya meydanına kurulan özel çadırda bekleyen Güzelce Kız beklerken, kendine güvenenler bir türlü cesaretlerini toplayamamaktadır. Güzelce Kız’ın yanına kadar yaklaşanların ise peçeyi kaldırmak istediklerinde elleri titremekte, dizlerinin bağı çözülmektedir. Günlerce bu sahneler sürüp gider. Bir gün fakir ama yiğit, yakışıklı bir delikanlı ”Ben de şansımı demek istiyorum!” diyerek destur alır ve tahta yaklaşır. Herkesin şaşkın bakışları arasında Güzelce Kız’ın peçesini kaldırır. O anda öyle bir elektriklenme olur ki, her yanı bir aydınlanma, bir ateş sarar. Kimse ne olduğunu anlamaz. Meydanda bulunanlar korkudan yere kapaklanır Sonrasında sonsuz bir sessiz içinde iki genç yan yana uzanmış şekilde kömür kesilirler.

İki gencin cesedi, şehre yakın bir bölgedeki bağ ve bahçeler içinde bulunan kaya mezarındaki iki odaya gömülür. Daha sonra kaya mezarının dışı güneşle birlikte Güzelce Kız’ın yüzü gibi parlamaya başlar. Bu parlaklıktan dolayı kaya mezarının adı ”Aynalı Mağara” olarak ünlenir.

Aynalı Mağara’nın dışından bakıldığında ilk dikkati çeken kısım olan aydınlık bölümde, ”THE APX IEPEYE” yazmaktadır. Seyyah Charles Texier, (1802-1871) bu yazıyı ”Büyük Rakip Tes” olarak çevirmiştir. Ayrıca mağara kapısının alt kısmında iki satırdan oluşan bir yazının daha bulunduğu görülmektedir. Fakat bu yazı, günümüzde tamamen kazınmış haldedir. Osman Fevzi Olcay’ın ”Amasya Tarihi” isimli el yazması eserinde yer alan bir minyatürde, Aynalı Mağara’nın üzerinde ”KAXMZEQ” sözcüğünün yer aldığı görülmektedir. Arkeolog Georges Perrot, ”Mağaranın girişinde iki satırlık bir yazı vardır. Üst satır mükemmel okunduğu halde alt satır silinmiştir.” der ve bu işi mağaranın önünden geçen birinin yaptığı ileri sürer. ”Amasya Tarihi” yazarı olan Hüseyin Hüsameddin ise bu yazının insan eliyle silinmesinin oldukça güç olduğunu söyler.

 Amasya İl Emniyet Müdürlüğünün bulunduğu noktadan Göllü Caddesine girin ve Tersekan Çayı üzerinden geçerek Aynalı Mağara Sokak üzerinden sağa dönün ve yaklaşık 1 km ilerlediğinizde Aynalı Mağaraya ulaşmış olursunuz.

Ayrıca Amasya ili yakınlarındaki Borabay Gölü ‘nüde ziyaret edebilirsiniz.