Türkiye sınırları içerisinde başlayıp akışı yine ülke sınırları içerisinde tamamlayan en büyük nehri olan Kızılırmak Nehri, Sivas ilinde Kızıldağ’ın güney yamaçlarında toplanan kaynak ve kar sularının toplanması ile başlar. Bu bölgede iki kolda toplanan nehir Karadağ köyü yakınlarında birleşir ve bu noktada İmranlı barajı gölüne doldurarak serüvene başlar. Nehrin toplam uzunluğu 1355 km’dir.
Nehrin doğduğu İmranlı ilçesindeki Kızıldağ’ın kırmızı toprak yapısı sebebiyle sürüklediği kumlu – killi toprağın suyun rengini kırmızı yapması nedeniyle Kızılırmak ismi verilmiştir.
Nehrin ortalama debisi yıllık 184 m3/s‘dir.
Nehir geçmişten günümüze dek Anadolu insanının su kaynağı olarak kullanılmış ve geçiş yaptığı güzergahta bir çok şehrin can damarını oluşturmuştur. Günümüzde de geçtiği noktalarda sağladığı verimli topraklar nedeniyle değerini korumakta ayrıca ülkenin enerji kaynağı olarak da kullanılmaktadır.
Yazı Başlıkları
Kızılırmak Havzası ve Deltası
Kızılırmak Havzası
Kızılırmak aynı zamanda Türkiye’nin en büyük 2. havzasını oluşturmaktadır. Su toplama alanı 78180 km2’dir. Toplam su hacmi yaklaşık 5,5 milyar m3’tür.
Havza Nedir :Yağmur ve diğer yağış türlerinden gelen suların bir araya geldiği, dağlarla çevrili olan, suları aynı yere akan, kendi habitatını barındıran bölgelere havza ismi verilmektedir.
Kızılırmak Deltası
56 bin hektarlık bir alan oluşturan verimli Kızılırmak Deltası Samsun’un Bafra, Engiz ve Alaçam ilçe sınırlarında bulunur.
Kızılırmak deltası, doğal özellikleri büyük ölçüde korunabilmiş, ülkemizin Karadeniz kıyısındaki tek sulak alanıdır.
Kızılırmak Nehri Uzunluğu Ne Kadardır?
Kızılırmak Samsun’un Bafra ilçesinde Karadeniz’e dökülene kadar toplam 1355 km yolculuk yapar.
Kızılırmak Nehri Nerelerden Geçer?
Kızılırmak Nehri Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Aksaray, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinden geçer.
Nehir başlangıcından bitişine kadar bir çok ırmak, çay, dere gibi akarsuları da bünyesine katmaktadır.
İmranlı barajı sonrasında Sivas’ın İmranlı ve Zara ilçe merkezlerinden geçtikten sonra Hafik ilçesinin kuzeyinde Özdere Irmağını, biraz ileride Hafik ilçesinin kuzeybatısında ise Acısu Irmağını bünyesine katarak yoluna devam eder.
Nehir bu birleşimden sonra Sivas il merkezinin kuzeyinden geçer. Sivas ilinin batısında Yıldız Irmağı, Kalın Çayı, Üsgülüç Çayı Kızılırmak Nehrine katılır. Bu noktadan sonra nehir Sivas il sınırları içerisinde Bağlararası Deresi, Bucak Deresi, Kadıraközü Deresi, Acısu Deresi ve Çubuksu Çayını bünyesine kattıktan Çermikler Barajı sonrası Kayseri il sınırlarına geçiş yapar.
Kayseri sınırları içerisine giriş yaptıktan sonra Karaözü köyü yakınlarında bulunan ve 13. yy.da yapıldığı düşünülen Şahruh Köprüsü nehir üzerine inşa edilmiş, günümüzde de ayakta ve kullanımdadır.
Yamula Barajı sonrasında Kayseri il sınırları içerisinde Karasu Deresini bünyesine katan Kızılırmak, Nevşehir iline geçiş yapar. Nevşehir ile Kayseri il sınırlarında bulunan Bayramhacılı Barajı sonrasında Sarıhıdır Hidroelektrik Santralinden geçerek yoluna devam eder.
Nevşehir ili içerisinde Alaçoraközü Deresi ile birleşir ve yaklaşık 10 km Kırşehir – Nevşehir illerinin sınır çizgisinde akar.
Sonrasında Kırşehir il sınırlarına giriş yapan Kızılırmak, Kırşehir il sınırlarında Köşkerliözü Deresi, Höşür Deresi, Bezirganözü Deresi, Kılıçözü Deresi ve Gökler Deresi ile birleştikten sonra Aksaray – Kırşehir sınır çizgisinde Hirfanlı Baraj gölünü oluşturur. Hirfanlı Barajı ve Baraj gölü Ankara – Kırşehir il sınır çizgileri üzerinde bulunur. Bu sınır çizgisi üzerinde Hirfanlı ve Kesikköprü Barajları bulunur.
Sonrasında Kırıkkale tarafında buluan Kapulukaya Barajını besleyerek Kırıkkale şehir merkezinin batısından yoluna devam eder.
Kırıkkale – Ankara sınır hattında ilerledikten sonra Çankırı il sınırlarına giren nehir Terme Çayını bünyesine katar ve Çorum iline giriş yapar. Delice Çayı, Beşdut Çayı ve Dağarlık Deresi birleşimi sonrası Obruk Barajını besler. Daha sonra Arkut Çayı, Kavşak Çayı sonrası Çorum iline bağlı Osmancık ilçe merkezinin ortasından geçer.
Koca Çayı birleşimi sonrası yaklaşık 40 km E80 Karadeniz Karayoluna paralel olarak devam eder.
Street View Karadeniz Yolu
Yönünü doğu tarafına çevirerek Sinop il sınırlarında Boyabat Barajını besler.
Sinop – Samsun il sınırlarını belirleyen Kızılırmak nehri bu sınır çizgisi üzerinde ayrıca Altınkaya Barajını ve Derbent Barajını besler.
Son olarak Bafra ilçe merkezinin batısından geçen Kızılırmak Nehri Karadeniz suları ile buluşur.
Kızılırmak Nehri Üzerindeki Barajlar
Nehir üzerinde en büyüğü Samsun’da bulunan Altınkaya Barajı olmak üzere toplam 16 adet baraj bulunmaktadır. İşte Kızılırmak Nehri üzerindeki barajlar ;
1- Çermikler Barajı – Sivas
2- Yamula Barajı – Kayseri
3- Bayramhacılı Barajı – Nevşehir
4- Sarıhıdır HES – Nevşehir
5- Cemel HES – Nevşehir
6- Hirfanlı Barajı – Kırşehir
7- Kesikköprü Barajı – Ankara
8- Kapulukaya Barajı – Kırıkkale
9- Ülkün HES – Çorum
10- Obruk Barajı – Çorum
11- Pirinçli HES – Çorum
12- Kargı Kızılırmak Barajı – Çorum
13- Boyabat Barajı v- Sinop
14- Altınkaya Barajı – Samsun
15- Derbent Barajı – Samsun
16- Saraçbendi HES – Sivas
Türkiye’de başlayarak akışını Türkiye’de tamamlayan diğer büyük nehrimiz olan Yeşilırmak Nehrini bu yazımızdan inceleyebilirsiniz.
