Edirne İl merkezinde bulunan Selimiye camii Osmanlı-Türk sanatının ve dünya mimarlık tarihinin baş yapıtlarından biridir. Adeta Osmanlı İmparatorluğunun simgesi haline gelen Selimiye Camii günümüzde Edirne ismi anıldığında ilk akla gelen yapılardan bir tanesidir.
Yazı Başlıkları
Selimiye Camii Hakkında Bilgi
Edirne kentinin merkezinde yer alan Selimiye Camii’nin inşatına 1569 yılında Sultan II. Selim’in emri ile başlanmıtır. İnşasının 6 sene sürdüğü camii 1575 tarihinde tamamlanmıştır. Selimiye Camii mülkiyeti şuanda Sultan Selim Vakfına aittir.
Edirne merkezinde neredeyse her açık noktadan görülebilen cami bu özelliği ilede Mimar Sinan’ın şehircilik uzmanlığı konusunda ne kadar ileri görüşlüğü olduğunu gözler önüne serer. Kesme taştan yapılan cami içerisi 1620 m2 büyüklüğündedir. Cami dış çevre ve avlusuyla beraber toplam 2475 m2 bir alanı kaplar. Selimiye Camisi, yerden yüksekliği 43.28 m. olan, 31.30m. çapındaki kubbesiyle ilgi çeker. Ayasofya’nınkinden daha büyük olan Kubbe, 6 m. genişliğindeki kemerlerle birbirine bağlanan 8 büyük payeye oturur.
Cami mimarisinin saymakla bitmez özelliklerinin yanısıra kullanılan taş, merker, ahşap, sedef ve çini gibi süslemeler ile göz doldurur. Mihrap ve minberi mermer işçiliğinin muazzam bir örneğidir.
Selimiye Cami Künyesi
Sultan II. Selim tarafından yaptırılan caminin mimarı Koca Sinan (Mimar Sinan)’dır. 1568-1574 yılları arasında inşaatı yapılan cami minareleri yaklaşık 72 metre yüksekliğindedir.
Cami Hakkında
Seliye Camii yapılışı sonrasında Türk tarihi, Edirne ve Osmanlı İmparatorluğu için ibadethane olmasının yanında bir başyapıt olarak bir güç gösterisi sunma özelliği taşır. Avusturyalı Ernst Diez cami yakkında şöyle bir yorumda bulunmuştur.
Selimiye; mekan büyüklük, yükseklik, topluluk ve ışık etkisi bakımından yeryüzündeki bütün yapılardan üstündür. Bu cami Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa’daki gücünün hala devam ettiği 16. yüzyıldaki politik egemenliğini de vurgulayan son sultan yapısıdır.
Selimiye Camii İnşaatında Kullanılan Malzemeler
Cami inşaatında kullanılan malzemeler çoğunlukla Edirne ili içerisinden sağlanmıştır. İnşaatına ait belgelerde tespit edilen notlarda Enez’den direkler, Fere’den Taşocağı, Marmara Adası ve Kavala’dan mermer temin edildiği belirlenmiştir. Evliye Çelebi seyahatnamesinde beyaz mermerden yapılan avlu için Atina’dan ve Temaşalık denen bir yerden gelen 6 sutundan bahseder. Ayrıca Evliya Çelebi Kıbrıstan ve Hüdavendigar Sancağından alınan diğer sütunların değerinden ve pahalılığından bahsetmiştir. Bazı kaynaklarda cami inşatının masraflarının Kıbrıs’ın fethinden kazanılan gelirle karşılandığı belirtilir.
Selimiye Camii Neden Edirne’ye Yapıldı?
Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Sultan II. Selim, 22 Haziran 1567’de Edirneye gelmiş ve Avusturyalılar ile barış anlatmasına kadar burada kalmıştır. Caminin yapım kararını bu dönemde verdiği düşünülmektedir. Bazı kaynaklarda padişahın gördüğü bir rüya üzerine bu noktaya bir camii yapılmasına lüzum gördüğü belirtilmiştir.
Caminin bulunduğu alanda cami inşaatı öncesi Eski Saray (Saray-ı Atik) olarak anılan Edirne’nin ilk Sarayı ve Baltacı Muhafızları Kışlası bulunmaktaydı.
Selimiye Avlusu
Avlu 2 adet dikdörtgen alandan oluşur. En görkemli giriş noktası batı yönünde bulunandır. Bıradaki kapıdan girildiğinde beyaz mermerden bir şadırvan sizi karşılar.. Bu şadırvan Osmanlı Mimarisinin en güzel tasarımlarından biridir.
Selimiye Camisinin dış avlusu camiyi 3 tarafında kuşatır. Caminin taş duvarla çevrili dış avlusunda Dar-ül Sübyan, Dar-ül Kur-a ve Dar-ül Hadis Yapıları bulunmaktadır.
Selimiye’nin Kubbesi
Sanayi devrimi öncesinde kubbeler, politik gücün simgesi halinde olduğu bilinmektedir. Selimiye Cami Kubbesi bu kubbler içerisinde gelişmesini en son noktasına ulaştıran büyük örnek özellikler taşır. 43 metre yüksekliğe 31 metre çağa sahip kubbenin ağırlığı yaklaşık 2000 tondur. Kubbedeki süslemeler 1978 – 1985 yılları arasında restore edilmiştir.
Selimiye Camii Terslale Motifi
Camiyi ziyaret eden ziyaretçilerin en çok merak ettiği motiftir. Müezzinler Mahfeli’nin kuzey doğusunda bulunan köşedeki mermer ayağında ters lale motifi bulunur. Anlatılan hikayeye göre Cami arsasının sahibi olan ve burada lale yetiştiren kişinin, arsaya Cami yapımı için
çıkardığı güçlük ve ters tutumunu sembolize eder. Bazılarına göre caminin yapımında çalışan kör bir ustanın ürünü olan bu lale için, halk arasında, başka inançlar da vardır. Örneğin, Allah ve lale sözcüklerinde aynı harfler bulunması nedediyle bu çiçeğe Mistik bir anlam kazandırılmış ve kutsal sayılmıştır. Ayrıca eski Harflerle yazılmış lale sözcüğü tersten okunduğunda Osmanlılar’ın Kutsal alameti olan hilal okunur. Bir başka yaklaşım da Mimar Sinan’ın o günlerde hastalanan ve ölen Torunu Fatma ile ilgilidir. Buna göre zaten kalın boğumuyla yeteri Kadar bozulmuş lale motifi Sinan’ın torunuyla ilgilendiği ve moralinin Bozuk olduğu günlerde bir kalfa tarafından kondurulmuştur. Selimiye’deki terslale motifi, ziyaretçilerce, günümüzde de en çok Merak edilen cami öğelerinden biridir ve farklı söylenceleri olma özelliğini sürdürmektedir. Ayrıca süslemelerde terslale motifi dahil 101 ayrı lale motifi kullanıldığı tespit edilmiştir.
Cami Mihrabı
Cami mihrabı tamamen mermerden yapılmış, kabartma çiniler ile süslenmiş, Amen ve Resulü ile Fatiha suresi işlenmiştir.
Selimiye Cami Minareleri
Camiyi çevreleyen ve büyük kubbeyi adeta kucaklayan bir görünüme sahip 4 adet minare 3,8 metre çapında, minarelerin külah kısmına kadar 71 metre yüksekliğindedir. Alemleri ile beraber 85 metre yüksekliğe ulaşılır. Bu özelliği ile Delhi’de bulunan Kub-Minar minaresinden sonra Dünya’daki en yüksek minaredir.
Kandiller ve Pencereler
Caminin minarelerinden sonra en önemli ve ilgi çeken öğelerin pencereler ve kandiller olduğu kabul edilir. Bazı pencerelerin üstünde “Allah göklerin ve yerin Nurudur” yazar.
Selimiye Camine Nasıl Gidilir?
İstanbul yönünden ziyarete geliyorsanız Selimiye Cami’ne ulaşmak için E-80 otobanı üzerinde Edirne Çıkışından çıkarak il merkezine doğru ilerleyin. Yaklaşık 3 km il merkezine doğru ilerlendiğinde Cami tabelaları sizi yönlendirecek ayrıca cami minaresini görebileceksiniz.
Ayrıca Selimiye Cami ziyaretiniz esnasında Caminin yanında bulunan Selimeye Arastasınıda ziyaret edebilir ve hediyelik eşyalar alabilirsiniz.
